Przy realizacji różnych zamierzeń budowlanych mogą być użyte/stosowane tylko te wyroby budowlane, które odpowiadają przepisom Prawa budowlanego, ustawy o wyrobach budowlanych oraz rozporządzenia PE i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych.
Według art. 10 Prawa budowlanego „wyroby wytworzone w celu zastosowania w obiekcie budowlanym w sposób trwały o właściwościach użytkowych umożliwiających prawidłowo zaprojektowanym i wykonanym obiektom budowlanym spełnienie podstawowych wymagań, można stosować przy wykonywaniu robót budowlanych wyłącznie, jeżeli wyroby te zostały wprowadzone do obrotu lub udostępnione na rynku krajowym zgodnie z przepisami odrębnymi, a w przypadku wyrobów budowlanych – również zgodnie z zamierzonym zastosowaniem”.
Nowe przepisy i nowe obowiązki
Producent, deklarując właściwości użytkowe wyrobu budowlanego w krajowej deklaracji, potwierdza, że stosuje krajowe systemy oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobu budowlanego określone w przepisach wykonawczych do ustawy.
Chodzi o przepis wykonawczy do ustawy o wyrobach budowlanych, tj. rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym. W ubiegłym roku zostało ono zmienione rozporządzeniem z dnia 13 czerwca 2018 r.
Cytowanym rozporządzeniem wprowadzono istotne zmiany dla podmiotów rynku wyrobów budowlanych ustalając, że:
Po pierwsze: „Producent wyrobu budowlanego wymienionego w załączniku nr 1 do rozporządzenia, który zgodnie z przepisami obowiązującymi do dnia 31 grudnia 2016 r. nie był objęty obowiązkiem znakowania znakiem budowlanym, nie jest obowiązany do dnia 30 czerwca 2019 r.sporządzać krajowej deklaracji przy wprowadzaniu do obrotu lub udostępnianiu na rynku krajowym tego wyrobu budowlanego”.
Po drugie: „W odniesieniu do wyrobów budowlanych wymienionych w załączniku nr 1 do nin. rozporządzenia w lp. 2, 10, 12, 23 i 33, które przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia (przed 29 czerwca 2018 r.) nie były objęte obowiązkiem znakowania znakiem budowlanym, producent wyrobu budowlanego nie jest obowiązany do dnia 30 czerwca 2019 r. sporządzać krajowej deklaracji przy wprowadzaniu do obrotu lub udostępnianiu na rynku krajowym tego wyrobu budowlanego”.
Oznacza to, że dla wyrobów budowlanych, wymienionych w załączniku nr 1, konieczne będzie, począwszy od dnia 1 lipca 2019 r., posiadanie krajowej deklaracji przy wprowadzaniu wymienionych wyrobów budowlanych do obrotu lub udostępnianiu na rynku krajowym. Krajowe oceny techniczne wydają producentom upoważnione instytuty badawcze.
W tym miejscu należy zauważyć, że są to zmiany istotne nie tylko dla producentów wyrobów budowlanych i hurtowników, ale także dla inwestorów, zwłaszcza w sezonie budowlanym 2019, tj. w czasie gdy wchodzą w życie nowe przepisy.
Ważne: Na stronie internetowej ITB zamieszczono szczegółowe informacje o zasadach wydawania krajowych ocen technicznych. Autoryzacja ITB do wydawania krajowych ocen technicznych obejmuje wszystkie grupy wyrobów według cyt. rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (włącznie z wyrobami do ochrony przed korozją metali i korozją biologiczną oraz wyrobami do wentylacji i klimatyzacji), oprócz grup nr 12 i 23.
Ponadto Instytut Techniki Budowlanej na swojej stronie internetowej przypomina o obowiązkowym oznakowaniu znakiem budowlanym B nowych grup wyrobów budowlanych, w tym wyrobów do wentylacji i klimatyzacji oraz wyrobów do ochrony przed korozją metali i korozją biologiczną. Zamieszcza również wykaz dotychczas wydanych krajowych ocen technicznych.
Natomiast na stronie Instytutu Nafty i Gazu zamieszczono informacje o postępowaniu w sprawie wydania krajowej oceny technicznej „KOT”. Instytut został upoważniony do wydawania krajowych ocen technicznych dotyczących kominów prefabrykowanych, przewodów kominowych, kominów wielopowłokowych, zestawów elementów kominów wolnostojących i kominów dostawialnych.
Ważne: Do wydawania krajowych ocen technicznych dotyczących m.in. zestawów do wykonywania powłokowych pokryć dachowych, płyt warstwowych oklejanych papą, zapraw termoizolacyjnych, izolacji natryskowej został upoważniony Instytut Mechanizacji Budownictwa. Na jego stronie internetowej zamieszczono informację, że weryfikacja producenta o wydanie krajowej oceny technicznej KOT zostanie przeprowadzona w ciągu miesiąca, a wnioskodawca zostanie powiadomiony o postępowaniu lub o odmowie wszczęcia postępowania.
Z zasady, wszczęcie postępowania o wydanie KOT następuje w terminie określonym porozumieniem stron o przeprowadzeniu takiego postępowania; instytut przedstawia wnioskodawcy pisemne stanowisko w sprawie wniosku. Po uzyskaniu kompletnej dokumentacji określonej w piśmie w sprawie wniosku jest dokonywana ocena przydatności wyrobu do stosowania w budownictwie. Wydanie KOT wnioskodawcy nastąpi w terminie do 6 tygodni od dnia uzyskania kompletnej dokumentacji. Z kolei, decyzja odmowna z zasady podejmowana jest w terminie do 2 miesięcy od dnia uzyskania kompletnej dokumentacji.
Jest mało czasu, za chwilę wejdą w życie nowe przepisy, a tymczasem na rynku budowlanym sygnalizowane są możliwe zatory w przewidywanych terminach wydawania krajowych ocen technicznych przez upoważnione instytuty.
O jakie grupy wyrobów budowlanych chodzi?
Chodzi m.in. o:
- drzwi, okna, bramy i powiązane z nimi okucia budowlane oraz wyroby uzupełniające;
- stałe urządzenia przeciwpożarowe (wyroby do wykrywania i sygnalizacji pożaru, wyroby do kontroli rozprzestrzeniania ciepła i dymu oraz tłumienia wybuchu, systemy ewakuacyjne);
- urządzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego, wyposażenie dróg, wyroby do budowy dróg;
- zestawy budowlane, komponenty budowlane (cała gama wyrobów budowlanych).
Czy można stosować wyroby budowlane niespełniające tych wymagań?
O możliwości zastosowania wyrobu budowlanego w konkretnym obiekcie budowlanym decydują jego właściwości użytkowe i posiadanie dokumentacji, o której mowa wyżej. Prawodawca w tej sprawie jest kategoryczny, zarówno w ustawie o wyrobach budowlanych, jak i w Prawie budowlanym, ponieważ przy wykonywaniu robót budowlanych można stosować wyroby budowlane wyłącznie wtedy, gdy zostały wprowadzone do obrotu lub udostępnione na rynku krajowym zgodnie z przepisami odrębnymi, a również zgodnie z zamierzonym zastosowaniem. Patrz art. 10 PB.
Naruszenie przepisów w tym zakresie objęte jest w przepisach art. 93 pkt 1a PB sankcjami karnymi; cyt. przepis mówi, że kto przy wykonywaniu robót budowlanych stosuje wyroby, naruszając przepis art. 10 PB, podlega karze grzywny.
Niedysponowanie przez inwestora w toku procesu inwestycyjnego wymaganą dla wyrobu budowlanego dokumentacją może powodować ryzyko przy realizacji zamierzenia budowlanego, ponieważ:
- organ może zakwestionować stosowanie takiego wyrobu;
- inwestorowi grożą sankcje karne;
- użycia wyrobów budowlanych nieodpowiadających przepisom art. 10 PB nie można zalegalizować.
[wyroby budowlane, itb, prawo budowlane, nowelizacja przepisów, krajowe oceny techniczne (kot), instytut techniki budowlanej]